Na sjednici Glavnog odbora SDS, koja je održana u Bijeljini usvojena je Deklaracija te stranke povodom aktuelne političke situacije u Republici Srpskoj i BiH.
Tekst deklaracije SDS prenosimo u cjelosti:
“Polazeći od činjenice da je Republika Srpska najveća pobjeda srpskog naroda u drugoj polovini 20 vijeka. Nastala je u miru kao izraz potrebe srpskog naroda da se politički samoorganizuje radi opstanka na vijekovnim ognjištima, pred naletom secesionizma u SR BiH. Usvajanjem nelegalnog i nelegitimnog Memoranduma o suverenosti BiH, tadašnja hrvatsko-muslimanska koalicija u Skupštini SR BiH, poništila je konstitutivnost srpskog naroda koji je bio prinuđen da brani svoju slobodu, suverenost, status konstitutivnog naroda, dostojanstvo i svoju budućnost.
Srpska demokratska stranka, kao jedina politička stranka starija od Republike Srpske, 24. oktobra 1991. godine utemeljila je Skupštinu srpskog naroda u BiH koja je politički artikulisala potrebe srpskog naroda i:
– 9. januara 1992. godine usvojila Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda BiH koja je 12. augusta 1992. preimenovana u Republiku Srpsku;
– 28. februara 1992. godine donijela je svoj Ustav;
Republika Srpska dobila je međunarodno priznanje Opštim okvirnim sporazumom za mir sklopljenim u Dejtonu, 21. novembra 1995. godine, i potpisanim u Parizu 14. decembra 1995. godine. Polazeći od odgovornosti koju Srpska demokratska stranka danas ima kao politički tvorac Republike Srpske i njenih državotvornih institucija, te svjesni vrlo teške političke, društvene i ekonomske krize u kojoj se Republika Srpska i srpski narod nalaze, Glavni odbor Srpske demokratske stranke, na sjednici održanoj 10. marta 2025. godine u Bijeljini, donosi Deklaraciju o zaštiti i očuvanju Republike Srpske.
1. Srpska demokratska stranka zalaže se za očuvanje institucija Republike Srpske, potvrđenih Dejtonskim mirovnim sporazumom i njihova stalna afirmacija predstavlja glavni prioritet u političkom djelovanju stranke u narednom periodu na svim nivoima.
2. Srpska demokratska stranka zalaže se za normalizaciju političke retorike i poziva sve političke aktere u BiH da iza sebe ostave politiku prošlosti, produbljivanja tenzija te da se okrenemo dijalogu za budućnost, uz međusobno uvažavanje i poštovanje, jer to žele i zaslužuju svi narodi i građani u Republici Srpskoj i BiH.
3. Srpska demokratska stranka poziva sve međunarode faktore na nepristrasan pristup u BiH, uz poštovanje Dejtonskog mirovnog sporazuma i međunarodog prava.
4. Srpska demokratska stranka smatra da, u uslovima duboke političke krize u Republici Srpskoj i BiH, ne treba ići u proces izmjene postojećeg Ustava Republike Srpske, kao njenog temelja, jer je za izmjene najvažnijeg pravnog akta neophodno obezbijediti stabilne društvene okolnosti uz širok društveni konsenzus, kao i referendumsko izjašnjavanje građana.
5. Srpska demokratska stranka smatra da je potrebna stvarna i suštinska, a ne formalna i demagoška borba protiv kriminala i korupcije. Zato je neophodna depolitizacija MUP-a i oslobađanje pravosuđa od političkih uticaja. Neophodno je hitno otpočinjanje krivičnih procesa za sve odgovorne, kao i oduzimanje nelegalno stečene imovine, i njihovo vraćanje u funkciju naroda. Sve to postići će se efikasnijom primjenom postojećeg ili donošenjem novog Zakona o ispitivanju porijekla imovine i Krivičnog zakonika Republike Srpske, kao i ostalih propisa koje je potrebno prilagoditi.
6. Srpska demokratska stranka oštro se protivi sve češćim najavama aktuelne vlasti vezanim za odobravanje ekspolatacije rijetkih ruda na području Republike Srpske, smatrajući da bi u postojećim uslovima visoke stope korupcije i nepostojanja studije koja bi negirala negativni uticaj na zdravlje ljudi, došlo do još većeg iseljavanja ljudi s prostora Republike Srpske i da bi poljoprivredni potencijal Republike Srpske bio uništen.
7. Srpska demokratska stranka se u punom kapaciteteu zalaže za očuvanje imovine Republike Srpske, poštujući Ustav Republike Srpske i anekse II, IV i VIII Dejtonskog mirovnog sporazuma, kojima je utvrđeno da su svojinski i obligacioni odnosi nadležnost entiteta, i time je riješeno pitanje imovine.
Podsjećamo da je nalogom supervizora za Brčko distrikt od 30. aprila 2009. godine, raspolaganje javnom imovinom prenijeto na institucije Brčko distrikta.
Naglašavamo da sva imovina koja je odlukama OHR-a pod zabranom raspolaganja može biti knjižena samo u skladu s Aneksom II DMS i po propisima entiteta, a Srpska demokratska stranka će svim svojim kapacitetima – pravno i u skladu s ustavnim nadležnostima – sačuvati imovinu Republike Srpske i u svom nastupu birati partnere koji prihvataju ove vrijednosti.
8. Srpska demokratska stranka opredijeljena je da u vremenu ubrzanog mijenjanja globalnih okolnosti, sve integracione procese i vojne saveze u kojima će učestvovati Republika Srpska treba koordinisati sa Republikom Srbijom, kao potpisnicom Dejtonskog mirovnog sporazuma. O eventualnom pitanju integracija, konačnu odluku mogu donijeti isključivo građani Republike Srpske na referendumu.
9. Srpska demokratska stranka zalaže se za nastavak evropskih integracija Republike Srpske i BiH, te će svoje politike prilagoditi usvajanju zakona koji će omogućiti brži put ka Evropskoj uniji.
10. Srpska demokratska stranka smatra da prosperitet Republike Srpske nije samo ekonomski napredak već i političko pitanje. Prirodna bogatstva kojima raspolaže su resursi koji, uz odgovorno upravljanje i raspolaganje, garantuju ekonomski napredak i oni moraju biti u funkciji stanovništva. Prirodni resursi Republike Srpske moraju biti zaštićeni od prodaje i zato treba donijeti Zakon o zaštiti i raspolaganju prirodnim resursima Republike Srpske i novi Zakon o koncesijama, onog trenutka kada u parlamentarnoj proceduri budemo imali kapacitet i mehanizam za njihovo donošenje.
11. Srpska demokratska stranka zalaže se za fiskalnu decentralizaciju, u skladu sa Evropskom poveljom o lokalnoj samoupravi, čime bi se omogućila pravednija raspodjela sredstava prikupljenih u Budžetu Republike Srpske između opština i gradova i Republike Srpske povećanjem procenata prihoda koji pripadaju oštinama i gradovima, u smislu da se lokalnim zajednicama, srazmjerno njihovom učešću u ostvarenju prihoda, odgovarajući procenti tih prihoda i vrate, uz prethodnu analizu pojedinačnog položaja i stanja u svakoj lokalnoj zajednici. Posebnu pažnju pokloniti izrazito nerazvijenim i nerazvijenim jedinicama lokalne samouprave.
12. Srpska demokratska stranka zahtijeva promjenu poreske politike, koja podrazumijeva smanjenje nameta na plate sa reformom koja će omogućiti smanjenje nameta na plate od 10% u svakoj godini dok se ne dođe do opterećenja od 40% na neto platu.
13. Srpska demokratska stranka zgrožena je lošim stanjem i nedomaćinskim poslovanjem u javnim preduzećima i traži reviziju njihovog poslovanja i to posebno: Elektroprivrede, Šuma Srpske, Puteva Srpske, Voda Srpske i Autoputeva Srpske, kao i pokretanje procesa kažnjavanja odgovornih.
14. Srpska demokratska stranka podsjeća da je Radio-televizija Republike Srpske, kao javni servis građana, odavno izašla iz zakonskog okvira koji je obavezuje da bude nezavisan servis, sa objektivnim i nepristrasnim informisanjem i izvještavanjem. Pretvaranje javnog operatera u servis jedne političke partije je neprihvatljivo. Ustavno pravo svih građana je da na javnom televizijskom servisu ne budu diskriminisani i u informativnim emisijama budu dovoljno zastupljeni svi akteri društvenog života. Po stvaranju uslova za izmjenu Zakona o Radio-televiziji Republike Srpske neophodno je gore navedene principe uvrstiti u zakonske odredbe i strogo kontrolisati njihovu primjenu.
15. Srpska demokratska stranka zalaže se za depolitizaciju obrazovnog sistema, kao temelja društva, i vraćanje dostojanstva učiteljima, nastavnicima i profesorima na način da na poslu budu poštovani, a da njihov rad bude adekvatno vrednovan.
16. Srpska demokratska stranka smatra da sredstva kojima raspolaže Republika Srpska moraju pravednije biti raspoređena.
– Penzioneri zaslužuju dostojanstveniju starost i prosječnu penziju koja će biti usklađivana svako šest mjeseci sa prosječnom platom.
– Svakom borcu se mora osigurati borački dodatak u iznosu od minimalno 5 KM po mjesecu učešća u ratu, uz usklađivanje na godišnjem nivou, te je potrebno prethodno izvršiti adekvatnu reviziju kategorizacije boračke populacije.
– Neophodno je uraditi reviziju zdravstvenog sistema i svim građanima omogućiti pravovremenu zdravstvenu zaštitu bez listi čekanja, a zdravstvenim radnicima omogućiti dostojanstven život.
– Ukupna izdvajanja za poljoprivredu trebaju biti povećana za 30%. Nephodna je ravnomjerna raspodjela potsticajnih sredstava i konkretne mjere zaštite domaće poljoprivredne proizvodnje kako bi naši poljoprivredni proizvođači bili konkurentni uvozničkim lobijima”, navodi se u deklaraciji.
Kao zaključak, ističe se da SDS “ukazuje na činjenicu da se Republika Srpska nalazi u do sada najtežem ekonomsko-socijalnom položaju od njenog nastanka, što potvrđuje stanje javnih finansija i javnih preduzeća”, te s tim u vezi, kako se dalje navodi, pokreće inicijativu za formiranje „Vlade u sjeni“.
– Za stvaranje alternative aktuelnoj vlasti neophodno je pored opozicije uključiti i članove akademske zajednice Republike Srpske, a svaki od gore navedenih članova će dobiti detaljnu razradu, tačne i precizne korake za ozdravljenje Republike Srpske, kroz njeno djelovanje. Formiranje „Vlade u sjeni“ je neophodno završiti u roku od 30 dana od usvajanja ove Deklaracije.
